Αναμφιβολα, η βασικότερη μέθοδος διατήρησης της υγείας των δοντιών και των ούλων είναι το σωστό βούρτσισμα . Αυτό σημαίνει ότι η χρήση της οδοντόβουρτσας δε γίνεται με οποιονδήποτε τυχαίο τρόπο αλλά με συγκεκριμένη τεχνική που εξασφαλίζει τη διατήρηση καθαρής της επιφάνειας των οδοντικών ουσιών. Πριν την περιγραφή της τεχνικής αυτής είναι σκόπιμο να επισημανθεί το ζήτημα της
συνέπειας. Αν δεν είστε αποφασισμένοι να εφαρμόσετε ένα αυστηρό πρόγραμμα στοματικής υγιεινής με ακρογωνιαίο λίθο το σωστό βούρτσισμα τότε είναι βέβαιο ότι σε κάποια στιγμή στη ζωή σας, αν όχι εξακολουθητικά, θα αντιμετωπίσετε σοβαρά και συχνά δυσεπίλυτα προβλήματα τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στη σταδιακή καταστροφή των δοντιών και σε φλεγμονή των ούλων που τα περιβάλλουν.
Το αποτέλεσμα θα είναι πιθανές απώλειες δοντιών με ότι αυτό συνεπάγεται. Για να γίνει πλήρως αντιληπτή αυτή η δυσάρεστη κατάσταση αρκεί να ανατρέξετε νοητικά σε κάποια προσωπική σας εμπειρία ή ενός προσώπου του στενού σας συγγενικού περιβάλλοντος από οδοντιατρική θεραπεία που έγινε στο παρελθόν.
Προσπαθήστε λοιπόν απλά να είστε σταθεροί και συνεπείς ώστε η επαναληπτική στοματική φροντίδα να σας γίνει συνήθεια που θα διαρκέσει για πάντα. Ο καλύτερος τρόπος για να το επιτύχετε είναι να αισθανθείτε την αναγκαιότητα αυτής της συνήθειας και ο πιο πιστός σας σύμμαχος σε αυτό τον αγώνα είναι βέβαια ο Οδοντίατρος σας. Η συμβολή του είναι ανεκτίμητη ωστόσο λίγα μπορεί να πετύχει χωρίς τη δική σας ενεργγή συμμετοχή και τη συμμόρφωση στις υποδείξεις του.
Χρόνος βουρτσίσματος : Υπό ιδανικές συνθήκες, το βούρτσισμα των δοντιών θα πρέπει να γίνεται αμέσως μετά από κάθε γεύμα και ιδιαίτερα μετά την κατανάλωση υδατανθράκων (δηλ τροφών που περιέχουν σάκχαρα). Αν πλύνουμε τα δόντια μας πριν και όχι μετά από ένα γεύμα ή αν ακολουθήσει στο μεσοδιάστημα η κατανάλωση κάποιου βλαπτικού για τα δόντια σνακ , για παράδειγμα μπισκότων ή κέικ καθώς και σακχαρούχων υγρών (αναψυκτικών, χυμών, φρούτων κλπ) η ωφέλεια για τα δόντια μας θα είναι ασφαλώς πολύ μικρότερη.
Παρατηρούμε λοιπόν ότι η εφαρμογή σωστού χρονοδιαγράμματος παίζει αποφασιστικό ρόλο στην απόκτηση άριστης στοματικής υγείας. Εάν παρόλα αυτά , επιθυμείτε να βουρτσίσετε τα δόντια σας μία μόνο φορά ημερησίως, προτιμήστε να το κάνετε το βράδυ, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας τα δόντια καταστρέφονται 3 φορές ταχύτερα λόγω της μειωμένης παραγωγής σάλιου (το οποίο προστατεύει τα δόντια).
Οδοντόπαστα: Για να βουρτσίσουμε τα δόντια μας χρειαζόμαστε οδοντόβουρτσα και οδοντόπαστα. Γνωρίζετε όμως ότι το 70% των υπολειμμάτων τροφής αφαιρούνται με μόνη τη χρήση οδοντόβουρτσας και νερού; Η επιπλέον χρήση οδοντόπαστας βοηθά κυρίως παροτρύνοντας σας να βουρτσίσετε τα δόντια σας, διότι έχει ευχάριστη γεύση και προσφέρει δροσερή αναπνοή και την αίσθηση ενός καθαρού στόματος.
Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες οδοντόπαστες, με ποικιλία συστατικών ουσιών. Η μάρκα της οδοντόπαστας, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, απλώς φροντίστε να αποφεύγετε ανώνυμα προϊόντα των οποίων τη δράση και τη σύσταση δε γνωρίζετε επακριβώς. Εκεί που θα πρέπει να εστιάσετε είναι να περιέχει απαραίτητα φθόριο .Το φθόριο θωρακίζει τα δόντια έναντι της προσβολής από τερηδόνα και θα αναφερθούμε διεξοδικά στο ρόλο του σε επόμενο άρθρο.
Η ποσότητα της οδοντόπαστας που θα πρέπει να χρησιμοποιείτε ισούται σε μήκος και μέγεθος με ένα μικρό μπιζέλι. Διαφημίσεις στις οποίες άφθονη ποσότητα οδοντόπαστας επικάθεται στην οδοντόβουρτσα στοχεύουν απλώς σε κατανάλωση του προϊόντος χωρίς όμως να απηχούν την πραγματικότητα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ειδικών οδοντοστοματολογικών προβλημάτων, ο Οδοντίατρος μπορεί να σας συστήσει τη χρήση εξειδικευμένων προϊόντων τα οποία είναι καταλληλότερα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οδοντόβουρτσα : στο εμπόριο διατίθενται μηχανικές οδοντόβουρτσες σε εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία μεγέθους, σχήματος και ποιότητας, οπότε ο ασθενής βρίσκεται συχνά σε σύγχυση για το ποια από όλες να επιλέξει. Να θυμάστε ότι οδοντόβουρτσα πρέπει να είναι από πλαστικές τρίχες με αποστρογγυλεμένες άκρες (κι όχι από φυσική τρίχα γιατί προκαλεί φθορές στα δόντια).
Επίσης καλό είναι να προτιμάτε οδοντόβουρτσα μέτρια ή μαλακή και όχι σκληρή. Είναι επίσης σωστό να επιλέγετε οδοντόβουρτσα μικρού σχετικά μεγέθους για να μπορεί να φτάνει ευκολότερα σε όλες τις επιφάνειες και των πίσω δοντιών. Συχνά οι ασθενείς, βομβαρδιζόμενοι από διαφημιστικά μηνύματα για ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες, αναρωτιούνται αν θα πρέπει να αντικαταστήσουν την κλασσική οδοντόβουρτσα και αν θα έχουν κάποιο επιπλέον όφελος από αυτή την ενέργεια.
Οι κλινικές δοκιμές και έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότερες από τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες έχουν καλά αποτελέσματα στην αφαίρεση της οδοντικής πλάκας, αρκεί η οδοντόβουρτσα να καθοδηγείται επαρκώς σε όλες τις οδοντικές επιφάνειες και σε όλα τα δόντια. Επίσης, οι ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες φαίνεται ότι υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να αφαιρέσουν περισσότερη πλάκα από μία απλή οδοντόβουρτσα. Πρέπει ακόμη να αναφερθεί ότι είναι πιο εύκολο με μία ηλεκτρική οδοντόβουρτσα να βουρτσίσουμε τα πρόσθια δόντια παρά τα πίσω όπως και το ότι λόγω της αυτοματοποιημένης λειτουργίας της η χρήση της είναι πιο διασκεδαστική .
Συνήθως προτείνουμε με έμφαση τη χρήση ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας σε παιδιά που δείχνουν να την προτιμούν ή όταν ο ασθενής έχει κάποια σωματική ή διανοητική αναπηρία ή ανικανότητα που δεν του επιτρέπει το σωστό βούρτσισμα. Οι περισσότερες λειτουργούν με απλές μπαταρίες, ορισμένες με επαναφορτιζόμενες και μερικές από αυτές διαθέτουν και ένα είδος "χρονομέτρου" δηλαδή εκπέμπουν κάποιο ηχητικό σήμα ή περιστρέφονται ανάποδα μετά την πάροδο 2-3 λεπτών, ειδοποιώντας σας ότι ο χρόνος αυτός αρκεί για την ολοκλήρωση του βουρτσίσματος και μπορείτε να σταματήσετε
Οι κεφαλές της ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας θα πρέπει να αντικαθίστανται κάθε λίγους μήνες με καινούριες, όπως συμβαίνει και στις κλασσικές οδοντόβουρτσες. Γενικά η οδοντόβουρτσα θα πρέπει να αντικαθίσταται κάθε φορά που παρατηρείτε ότι οι τρίχες της αποκλίνουν από την κατακόρυφη θέση.
Εάν βουρτσίζετε καθημερινά, αυτό θα συμβεί μετά από περίπου 4-6 μήνες. Εάν συνεχίσετε παρόλα αυτά να χρησιμοποιείτε μια φθαρμένη οδοντόβουρτσα τότε ο καθαρισμός των δοντιών θα είναι ελλιπής και κινδυνεύετε να προκαλέσετε και οδοντικές φθορές. Εξυπακούεται ότι, εάν η οδοντόβουρτσα πέσει στο πάτωμα ή χρησιμοποιηθεί από άλλο άτομο εκτός από εσάς, η αντικατάσταση επιβάλλεται άμεσα! Όσον αφορά τις οδοντόπαστες, είναι προτιμότερο να αλλάζετε τη μάρκα ανά τακτά χρονικά διαστήματα (κάθε 7-8 μήνες).
Μέθοδος βουρτσίσματος: χωρίστε νοητά την οδοντοστοιχία σας σε 6 τμήματα: την άνω αριστερά πλευρά, τα άνω μπροστινά δόντια, την άνω δεξιά πλευρά, την κάτω αριστερή πλευρά, τα κάτω μπροστινά δόντια και την κάτω δεξιά πλευρά. Ο νοητός διαχωρισμός θα σας βοηθήσει να μην ξεχνάτε καμία ομάδα δοντιών. Στην αρχή μπορεί να κουραστείτε ελαφρώς, αλλά πολύ σύντομα θα συνηθίσετε τις κινήσεις και θα τις εκτελείτε μηχανικά.
Πολλοί άνθρωποι, από βιασύνη ή επειδή ενδιαφέρονται περισσότερο για τα πρόσθια δόντια, ξεχνούν να βουρτσίσουν τα πίσω δόντια και τις εσωτερικές επιφάνειες των δοντιών. Αυτό είναι σφάλμα διότι τα υπολείμματα τροφών που θα "κατασκηνώσουν" στις επιφάνειες αυτές μπορούν κάλλιστα να προκαλέσουν βλάβες σε δόντια και ούλα. Η οδοντόβουρτσα πρέπει να τοποθετείται στη θέση όπου τα ούλα "συναντούν" τα δόντια, με τις τρίχες της να έχουν κλίση περίπου 45 μοίρες έτσι ώστε κατά το βούρτσισμα να γίνεται ταυτόχρονα και μάλαξη των ούλων.
Στη συνέχεια κάνετε μικρές κυκλικές κινήσεις, τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική επιφάνεια κάθε δοντιού καθώς και στη μασητική τους επιφάνεια. Η όλη διαδικασία θα πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον τρία λεπτά (αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με έρευνες οι περισσότεροι άνθρωποι βουρτσίζουν τα δόντια τους κατά μέσο όρο μόνο τριάντα δευτερόλεπτα..).
Θα πρέπει επίσης να προσέχετε ώστε να μην ασκείτε υπερβολική δύναμη κατά το βούρτσισμα, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθούν φθορές στην αδαμαντίνη (οι οποίες ονομάζονται αποτριβές). Να θυμάστε ότι το μυστικό στην αφαίρεση της μικροβιακής πλάκας και των υπολειμμάτων των τροφών δεν είναι η δύναμη που ασκείται αλλά η τεχνική που εφαρμόζεται.